Zorgen over illegale olielozingen op Europese Zeeën

Op 22 maart jongstleden publiceerden journalisten Maarten van Gestel en Max Muller een artikel in Trouw over illegale olielozingen in Europese zeeën. Mogelijk betreffen het duizenden lozingen per jaar. Afval olie dient in havens te worden geloosd, maar omdat dat geld kost, proberen schepen op een andere manier van de olie af te komen, namelijk door het op zee te dumpen.

De lozingen komen in beeld dankzij het satellietsysteem CleanSeaNet, waarmee het Europees Agentschap voor Maritieme Veiligheid (Emsa) milieudelicten op zee kan vaststellen. In het artikel wordt als volgt uitgelegd hoe dat verloopt: “Zodra het Emsa een mogelijke olielozing waarneemt, seint het de kustwacht in van het desbetreffende land. De kustwacht kan met boten of vliegtuigen overgaan tot inspectie of vervolging.“ Echter, helaas controleren landen slechts bij 1,5 % van de meldingen van EMSA op tijd of er olie is geloosd, dat wil zeggen binnen de kritieke grens van drie uur waarbinnen een oliewaterspoor nog niet te veel verspreid en daarmee niet meer zichtbaar is.

Dit blijkt uit onderzoek van Trouw en Lighthouse Reports, een journalistieke non-profit organisatie welke onderzoek verricht naar maatschappelijk belangrijke thema’s. Uit het onderzoek, waarbij klokkenluiders uit verschillende landen zijn gesproken, blijkt dat het lozen van oliewater vrij gemakkelijk kan plaatsvinden, onder meer door het gebruik van draagbare pompen waarmee oliewater kan worden overgeheveld naar bijvoorbeeld de afvalwatertank (zo wordt het verdund), het lozen in zeeën waar weinig wordt gecontroleerd en het lozen op een nachtelijk tijdstip.

Daarnaast is het satelliet systeem niet onfeilbaar. Zo kan een satelliet moeilijk onderscheid maken tussen de verboden, minerale olie en plantaardige olie, algen of zoet water. Voorts bestrijken de satellieten niet de volledige wateren en kunnen ze wegens hun baan om de aarde slechts twee maal per dag een radarbeeld maken, terwijl oliesporen al na enkele uren verwateren en niet meer traceerbaar zijn. En dan is er nog het probleem van haperende handhaving, omdat veel landen niet genoeg budget hebben om voldoende te kunnen surveilleren.
Al met al worden er veel minder olielozingen bewezen en dus rederijen beboet en vervolgd dan op grond van het daadwerkelijke aantal lozingen gerechtvaardigd zou zijn.

Sea First is erg bezorgd over de illegale olielozingen. In het artikel wordt ook beschreven dat er naast olie, ook andere schadelijke stoffen het afvalwater kunnen zitten, zoals koper, lood en chemicaliën. En dat terwijl de zee al zeer ernstig vervuild is! Extra reden om zeer voorzichtig te zijn met het eten van vis en schaaldieren.

Bron: Trouw, 22 maart 2022

Samenvatting: Sophia Koene, Sea First vrijwilliger