Oceaantemperaturen breken record in 2020

Hoewel het COVID-19 virus in 2020 zorgde voor een kleine dip in de wereldwijde CO2-emissies doordat er minder vliegverkeer was en andere CO2 uitstotende activiteiten, braken de oceaantemperaturen opnieuw records in 2020. Nieuw internationaal onderzoek, uitgevoerd door 20 wetenschappers van 13 verschillende instituten wereldwijd, bericht van de hoogste oceaantemperaturen sinds 1955; vanaf het wateroppervlak tot een diepte van 2000 meter.

Ernstige verbleking van het koraal als gevolg van langdurige opwarming van het zeewater. (bron onbekend)

Het onderzoeksrapport kwam met een dringend verzoek aan onder meer beleidsmakers om de blijvende schade die warmere oceanen kunnen veroorzaken mee te nemen in hun inspanningen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken. In alle aspecten van stedenbouw, planologie, infrastructuur, vooral in kustgebieden.

De toegenomen concentratie van warmtevasthoudende broeikasgassen in de atmosfeer beïnvloedt de natuurlijke energiehuishouding van de aarde. Er is momenteel een disbalans in die energiehuishouding als gevolg van een overschot aan warmte.

Meer dan 90% van deze overtollige warmte en ongeveer 30% van de CO2-emissies wordt geabsorbeerd door de oceanen, met als gevolg warmer wordend oceaanwater met zeespiegelstijging als gevolg, doordat warmer water uitzet en de ijskappen smelten. Opwarming van de oceaan is al jarenlang een goede indicator van klimaatverandering in het heden en verleden.

De onderzoekers vonden dat in 2020, de bovenste 2000 meter oceaanwater zo’n 20 Zettajoules (ofwel 20 triljard Joules = 20 met 18 nullen) meer absorbeerde dan in 2019. Deze hoeveelheid warmte zou 1,3 miljard waterkokers van 1,5 liter aan de kook kunnen brengen. De opgenomen warmte in 2011-2020 is hoger dan het gemiddelde in de jaren 1981-2010.
“Je kunt je voorstellen hoeveel energie de enorme oceaan kan opnemen en bevatten, en, als dit langzaam vrijkomt, hoe groot het effect daarvan is. De hiermee gepaard gaande veranderingen betekenen een groot risico voor menselijke en natuurlijke systemen.” Warmere oceanen en een warmere atmosfeer zorgen ook voor heviger regenval in stormen, vooral orkanen, waardoor overstromingsrisico’s toenemen, aldus Cheng. Extreme branden zoals in Australië, het Amazonewoud en de westkust van de Verenigde Staten zullen vaker voorkomen in de toekomst. Warmer oceaanwater maakt stormen ook krachtiger, vooral orkanen en tropische stormen.

“De opwarming die we hebben gemeten, doet zich al langere tijd voor.” Aldus Lijing Cheng, hoofdauteur van het rapport en hoogleraar aan het International Center for Climate and Environmental Sciences van het Institute of Atmospheric Physics (IAP) van de Chinese Academie der Wetenschappen (CAS). “Echter, door de vertraagde respons van de oceaan, zullen de optredende veranderingen in de oceaan nog minstens enkele decennia doorwerken, ook bij verlaging van de CO2-uitstoot. We zullen rekening moeten houden met de onvermijdelijke gevolgen van de opwarming. Maar het is nog niet te laat voor actie en emissiereductie van broeikasgassen.

De onderzoekers zagen ook andere effecten, zoals een veranderd zoutpatroon en het optreden van meer stratificatie *) doordat de bovenste ondiepere lagen van het oceaanwater nu sneller opwarmen dan de diepere lagen. Hier heeft het oceanische ecosysteem onder te lijden. De sterkere stratificatie hindert de verticale uitwisseling van voedingsstoffen, zuurstof maar ook warmte. Daarmee wordt de voedselvoorziening verstoord van hele mariene ecosystemen en vindt er minder opwarming plaats van diepere lagen en meer opwarming van het water aan de oppervlakte.

De onderzoekers zullen de oceaantemperaturen blijven monitoren evenals de effecten die opwarming heeft op andere eigenschappen, zoals zoutpatronen, verzuring en stratificatie.

Cheng: “Wanneer steeds meer landen pleiten voor CO2-neutraal of CO2-vrij in de komende decennia, verdient de oceaan daarbij speciale aandacht. Klimaatadaptatie en klimaatakkoorden om opwarming van de aarde aan te pakken, moeten vergezeld gaan met het besef dat de oceaan al een reusachtige hoeveelheid warmte heeft geabsorbeerd en overtollige energie zal blijven opnemen totdat de CO2-concentraties in de atmosfeer weer significant gedaald zijn. Dit betekent ook dat we nog lange tijd te maken zullen hebben met de effecten.”   

*) duidelijke, onderling gescheiden lagen in het water, gekenmerkt door temperatuur- en dichtheidsverschillen over de waterkolom van ondiep naar dieper. Dit komt van nature voor in diepe wateren.

Samenvatting door Sea First-vrijwilliger Anja Dijkstra

Oorspronkelijke publicatie:
Upper Ocean Temperatures Hit Record High in 2020

Published: 13 January 2021, Lijing Cheng et al. https://link.springer.com/article/10.1007/s00376-021-0447-x Advances in Atmospheric Sciences