Lessen en lezingen

Dolfijnen en andere walvisachtigen

De walvis, ooit leverancier van allerlei producten

Walvissen zijn heel zwaar bejaagd geweest. Tijdens het hoogtepunt van de walvisjachtindustrie (ruwweg tussen 1930 en 1965) werden er gemiddeld 30.000 walvissen per jaar gedood om verwerkt te worden in producten gaande van kaarsen, zeep, boter en levertraan, kledij, en muziekinstrumenten tot zelfs explosieven. Hun vlees kwam terecht in de voedingsindustrie voor zowel mens als dier (vooral vlak na de Tweede Wereldoorlog toen in sommige landen zoals Japan en de Sovjet-Unie voedseltekorten een pijnlijke realiteit waren). De jacht werd nadien nog intenser door verbeterde technologie zodat 80% van de grootste soorten met uitsterven bedreigd werd. De meest geprefereerde soorten waren de blauwe vinvis, de gewone vinvis, de dwergvinvis, de Noordse vinvis, en de potvis. Wanneer ‘voorraden’ van de economisch meest winstgevende soort waren uitgeput, schakelde men over op de volgende soort. Door zijn grootte werd de blauwe vinvis het snelst uitgeput.

Van jager tot beschermer

Het besef begint de laatste tientallen jaren te groeien dat we deze dieren moeten beschermen en de verminderde jacht heeft ook bijgedragen tot een langzaam herstel van de verschillende populaties maar we zijn er nog lang niet. Wat ook interessant is, is dat mensen uit families die vroeger op walvissen jaagden, nu hun brood verdienen met toeristen te vervoeren om ze te bewonderen. Ze zijn van soms wel generaties jager, nu beschermer geworden en er zullen nog verschillende generaties nodig zijn om dit te blijven doen.

Fascinerende dieren om te leren kennen

Natuurlijk spreken dolfijnen en walvisachtigen tot de verbeelding door hun liefelijk uiterlijk (de dolfijn), hun grootte (denk maar de blauwe vinvis) of hun jachtgedrag in groep (orka’s) en wekken ze daarom onze fascinatie op. Maar wetenschappelijk zijn deze dieren ook hoogst interessant. Om maar één voorbeeld te geven: dolfijnen hebben een complex sociaal gedrag en communiceren bijvoorbeeld met hun eigen soortgenoten door middel van gezang. Spijtig genoeg speelt dit hen heel veel parten in een dolfinarium.