De waarheid over haaien

De haai verdient een betere reputatie

De haai, een dier dat vele mensen kennen en dat jaarlijks wel eens in het nieuws komt na een haaienaanval. Een haaienaanval is trouwens meestal niets anders dan een proefbeet. Hoewel veel mensen bang zijn voor haaien, zijn slechts enkele van de ruim 500 soorten, in zeldzame gevallen, gevaarlijk voor de mens. Spectaculaire films over haaien zoals Jaws hebben het beeld bij mensen over de haai bepaald, maar dat is een uiterst negatief beeld van ongelooflijk belangrijke dieren voor de ecosystemen in de oceaan.

Toppredatoren bejagen is gevaarlijk

Haaien worden bejaagd voor hun vlees, huid en lever, maar hoofdzakelijk voor hun vinnen die als delicatesse worden gegeten in Azië. In dat werelddeel kennen veel mensen haaien eerder van de vin in hun soep dan van een aanval. Haaienvinnensoep wordt al eeuwen als een keizerlijk gerecht beschouwd. De laatste decennia echter is dankzij een hogere welvaart binnen de Chinese middenklasse, haaienvinnensoep gecommercialiseerd als een status- en welvaartssymbool. Binnen de industrie worden ‘kwaliteitsvolle’ vinnen aangeboden aan 500 euro per kg en een kommetje haaienvinnensoep kost in een restaurant al snel 70-100 euro, ondanks het feit dat de vin geen enkele voedingswaarde of smaak heeft.

De haai, een toppredator boven aan de voedselketen

De haai is, als roofdier aan de top van voedselketen, een essentiële en bepalende hoeksteen van een groot aantal mariene ecosystemen. Dit betekent dat ze de aantallen van de soorten onder hen regelen, door het verwijderen van oude en zieke dieren de genenpoel van hun prooien gezond houden en als aaseters riffen vrij van parasieten en ziekten houden.
Omdat ze traag groeien en zich slechts laat en beperkt voortplanten worden hun aantallen en de aantallen van de populaties onder hen op natuurlijke wijze onder controle gehouden. Deze trage voortplanting maakt hen echter ook extra gevoelig voor overbevissing. Het duurt immers tientallen jaren alvorens hun aantallen weer kunnen aangroeien.

Het uiterst lucratieve karakter van deze industrie heeft een extreme overbevissing van haaien veroorzaakt. Er wordt geschat dat jaarlijks 73 miljoen haaien voor hun vinnen worden opgevist. Wetenschappers bevestigen dat in de laatste 30-40 jaar, 65-80% van vele haaiensoorten werd weggevist uit grote delen van de oceaan. Voor de commercieel meest interessante soorten loopt dit percentage zelfs op tot 95%. Van de bijna 500 verschillende soorten haaien is inmiddels een derde bedreigd met uitsterven. Dit is een groot gevaar voor verstoring van talrijke mariene ecosystemen met alle gevolgen van dien.

Nieuwgierig? Boek dan deze les! We leren je dat wij een groter gevaar zijn voor de haai (en als gevolg daarvan voor de biodiversiteit in de oceaan) dan de haai voor ons en hoe je je best gedraagt als in de oceaan ooit een ontmoeting hebt met dit prachtbeest, krijg je er als toetje bij.