Octopus broedkolonie in de diepzee, bij Costa Rica
De diepzee, de grootste habitat op aarde, is donker, koud en ontoegankelijk voor de ons. Zelfs in een duikpak kunnen we er niet naar toe. Daarom is er nog steeds heel weinig van bekend. Het onderzoek ervan is kostbaar en hoogtechnologisch. En dat kan niet iedereen betalen. Het gebeurt vaak vanaf onderzoekschepen, zoals het Amerikaanse schip Falkor (too) van het Schmidt Ocean Institute, een private non-profitorganisatie. Aan boord bevindt zich gewoonlijk een internationaal team, want zeeonderzoek is teamwork.
Broedende moederoctopussen krullen zich op met hun zuignappen naar buiten om zich te beschermen. © ROV SuBastian, Schmidt Ocean Institute.
De verkenning van de oceanische ruimte is spannend en eigenlijk nog maar net begonnen. Er worden voortdurend ontdekkingen gedaan. Vele ervan tarten ons voorstellingsvermogen. De manier waarop het leven zich heeft aangepast aan de diepzee is ronduit fascinerend. Dat kan een mens niet bedenken. Daar is de natuur zonder meer onze meester. Het zou ons sieren als we daar meer bij stil staan.
In juni en december 2023, maakt de Falkor (too) twee opzienbarende reizen naar de diepzee voor de kust van Costa Rica. Ze gingen naar de in 2013 ontdekte onderwatervulkaan met koudwaterbronnen. Deze zijn moeilijker te vinden dan de beroemde heetwater-, hydrothermale bronnen. Door onderzoek met een ROV, een op afstand bestuurde vaartuig, was voor de kust van Costa Rica ook een broedplaats van octopussen ontdekt op 3000 meter diepte. Het doel van deze expedities was, de onderwaterbroedkolonies opnieuw te bezoeken en in detail bestuderen. En dat is gelukt! Er werden vier nieuw soorten inktvissen ontdekt.
Dorado octopus
Eén van die nieuwe octopussoorten werd bij een koudwaterbron van de Dorado onderwatervulkaan gevonden. Het is voorlopig de ‘Dorado octopus’ genoemd. Bij deze bronnen komt relatief warmwater met een temperatuur van circa 10oC uit de vulkaan, in plaats van de 1,5°C van de omringende diepzee. Dat is, zoals de warme tropische stranden voor schilpadden, een ideale plek om octopusnesten te bouwen. Het zijn oases in de diepzee waar vaak nog onbekend leven is.
Uit eerste tests blijkt dat het dier veel overeenkomsten heeft met de parel-octopus (Muusoctopus robustus) die vaak voor de kust van Californië op een diepte van 3000 meter is gevonden.
Deze inktvis migreert met duizenden tegelijk door de koude diepzee naar de naar hydrothermale bronnen om te paren, waarna de mannetjes sterven. De vrouwtjes maken een nest, gaan broeden en sterven als de eieren uitkomen. Deze octopussen hebben korte armen en kleine ogen.
Een octopus komt uit zijn ei bij de Tengosed Seamount, voor de kust van Costa Rica. © ROV SuBastian, Schmidt Ocean Institute.
Bij de lage temperatuur in de diepzee is de stofwisseling laag en vertragen de groei, beweging en reproductie Hierdoor liggen de geboortecijfers laag en duurt het broeden lang. Dankzij de warmte van de koudwaterbronnen versnelt de stofwisseling en ontwikkelen de embryo’s zich sneller. De broedtijd is dan “maar” ongeveer twee in plaats van vijf jaar.
Een jonge ‘Dorado octopus’ zwemt weg van het nest voor een leven in de koude, door ons vervuilde, opwarmende en verzurende oceanische ruimte. © ROV SuBastian, Schmidt Ocean Institute.
Tekst: Jan Stel, 3-2-2024 Voormalig voorzitter Sea First
Prof.em. Ocean Space and Human Activity, University Maastricht, the Netherlands.
