13 augustus 2021

De magie van mangroven en hoe ze de planeet kunnen herstellen

Het planten van meer mangroven zou kunnen helpen om leefgebieden te herstellen en veilig te houden. Mangroven zijn struiken of kleine bomen die langs kusten in zout of brak water (vaak bij riviermondingen waar zout en zoet water elkaar ontmoeten) groeien.

De meest bekende mangrovensoorten hebben lange, dunne wortels, die vanuit de stam en de takken van de boom in een kluwen groeien en de bomen helpen om de getijden te weerstaan. Deze “propwortels” zorgen er ook voor dat sedimenten uit het water bezinken en ze de modderige bodem opbouwen die de kustlijn beschermt tegen stormvloeden en stromingen. Mangroven kunnen hiermee voor miljarden euro´s aan jaarlijkse economische schade door orkanen, tropische stormen en overstromingen voorkomen en wereldwijd het risico voor meer dan 15 miljoen mensen verminderen.

Een andere ecosysteemfunctie van mangroven is het beschermen van mariene habitats tegen schadelijke stoffen. De wortels helpen bij het filteren van water dat van het land komt, inclusief verontreinigende stoffen, zware metalen en pesticiden. Ze zorgen er ook voor dat gezonde voedingsstoffen bij zeegrasvelden en koraalriffen terechtkomen.

Daarnaast vormen de wortelstelsels belangrijke kraamkamers voor veel zeedieren, waar ze veilig op kunnen groeien. De voedingsrijke laag bladeren die zich tussen de wortels vormt dient als de basis van het voedselweb voor zeedieren aan de kust. Op het land zijn vogels, vleermuizen, vuurvliegjes en zelfs tijgers afhankelijk van mangroven voor hun voedsel en overleving.

Ook heel belangrijk is dat mangroven een “blauwe koolstofput” zijn. Net als andere bomen absorberen ze koolstof en slaan het op in hun bladeren, wortels en takken. Omdat mangroven aan de kust leven valt de koolstof van afstervende delen op de zeebodem en raakt begraven onder het zand. Geschat wordt dat ze hiermee tot vier keer zoveel koolstof opslaan als regenwouden.

Volgens het American Museum of Natural History was aan het einde van de 20e eeuw minder dan 50 procent van de mangrovebossen in de wereld nog intact, en de helft daarvan in slechte staat. Garnalenkweek (vooral scampi´s), viskweek (vooral tilapia en pangasisus), toerisme, landbouw, kustontwikkeling en de houtskool- en houtindustrie worden gezien als de grootste bedreigingen. Voor de garnalenkweek in Zuidoost-Azië zijn duizenden hectaren mangrovenbos gekapt en vervangen door kunstmatige vijvers die wemelen van ziekten, chemicaliën en veel te veel garnalen.

Om mangrove-ecosystemen te behouden moeten we ze vrijhouden van plastic en andere watervervuiling. Nieuwe mangroven aanplanten is cruciaal bij het herstellen van de kustlijnstabilisatie en de biodiversiteit langs de waterkant, waar vervolgens een gezonde economie van kan groeien. Hiervoor is goede regelgeving en geld nodig.